Vraag & Antwoord

Klik op onderstaande onderwerpen voor meer informatie en uitleg.

Het Oudland is een kleinschalig landbouwgebied met mooie natuur, en ligt iets ten zuiden van Steenbergen. Het gebied wordt min of meer begrensd door de Boomvaart in het noordoosten, de Hoogstraat en het Waterhoefke in het noordwesten, het beekdal van de Ligne in het zuidwesten en het Oudlandsdijkje en de Boswijkdreef in het zuidoosten. Het gebied is onderdeel van de Brabantse Wal en ligt op de overgang van hogere zandgrond naar lagere kleigrond.

Het Oudland is geliefd bij wandelaars en fietsers, veelal uit Steenbergen en de Welberg. In het Krabbenbos kun je prachtig wandelen en met een beetje geluk kom je een paar reeën tegen. Het rondje Waterhoefke, Oudlandsdijkje, Muggenpolderbaantje, Moerstraatseweg en Hoogstraat wordt ook veel gebruikt door hardlopers, wandelaars en fietsers.

Dit is een deels onverharde route waar je vooral kunt genieten van het weidse uitzicht. Zeker nu we in deze coronatijd meer tijd doorbrengen in onze eigen omgeving merken we een toegenomen belangstelling voor dit gebied.

Steenbergen dankt zijn ontstaan aan dit gebied.

Oudste grondgebied
Het Oudland is het oudste grondgebied van de gemeente Steenbergen. De polder vormt het uitgangspunt van de bedijkingen rond Steenbergen.
Dat heeft alles te maken met de ligging op de uitlopers van de Brabantse Wal. Daardoor ligt het Oudland op de hogere zandgronden en de rest van Steenbergen op de lagergelegen zeekleipolders. Door de hogere ligging van het gebied vestigden zich hier de eerste bewoners. Veel meer dan een moerasgebied was het toen niet, want de getijden hadden er ondanks de hogere ligging toch vrij spel. In 1331 werd het gebied omsloten door een dijk en werd het een polder.

Zout goud
Eeuwenlang werd er in het Oudland turf gewonnen. Die turf werd niet gebruikt als brandstof, maar om er zout uit te winnen. Doordat het veengebied eeuwenlang overstroomd was door zeewater, was de bodem doordrenkt van zout. Dat werd in die tijd niet alleen gebruikt als smaakstof, maar vooral om voedsel lang te kunnen bewaren. Zout was net zoveel waard als goud. Gebieden waar deze ‘moernering’ of ‘selnering’ plaats vond, hadden dus een goudmijntje in handen. Zo ook Steenbergen dat er haar stadsrechten aan te danken heeft. Dankzij de zoutwinning, maar ook de handel via de haven verkreeg de stad rijkdom en aanzien. In 14e eeuw stond Steenbergen zelfs hoger in aanzien dan Breda.
In het Krabbenbos herinnert een veenpaal aan de turfgeschiedenis van het gebied. Hier wordt informatie gegeven over deze belangrijke periode. De hoogte van de paal geeft aan hoe dik de veenlaag was die werd afgegraven. De Corten-stalen paal wordt gesierd door een gedicht van de Belgische dichter Geert de Kockere.

De paal maakt deel uit van de zogenaamde Verdwenen Venen-route tussen Antwerpen, Willemstad en Geertruidenberg.

Turfvaarten
De zoutwinning begon dus in het Oudland waar de turf werd gestoken en vervolgens via turfvaarten die door het gebied liepen naar de zoutketen van Steenbergen gebracht. De Ligne en de Boomvaart die door het Oudland lopen zijn er nog resterende voorbeelden van. Bij de zoutketen werd de turf verbrand, waarna de as werd vermengd met zeewater. Het geheel werd net zolang verwarmd tot alleen het zout overbleef. Dit ging vervolgens per schip naar grote havenplaatsen zoals Antwerpen. Hoewel de zoutwinning in het Oudland nog tot ver in de 19e eeuw doorging, was de periode van rijkdom toen al eeuwen voorbij.
Als onderdeel van de Zuiderwaterlinie werd het gebied tijdens de Tachtigjarige oorlog regelmatig onder water gezet om de opmars van de vijand te stuiten.

Landgoederen
Op de oudst bekende kaart van dit gebied, de Gastelse kaart uit 1565, is al te zien dat er twee landhuizen in het Oudland zijn: De Lanteerne en Padmos. Later kwam daar ook nog Ekelenberg bij. Er zijn zo’n acht landgoederen in het gebied geweest dat door de elite graag gebruik werd om te wonen en te jagen.

  • Natte Natuurparel
    In het Oudland liggen twee bosgebieden: Het Krabbenbos en het Slingerbos. Al in de 16e eeuw is er sprake van de bossen in het Oudland. Het is een prachtig natuurgebied met veel afwisseling. Tussen de bospaden liggen open weilanden en lopen watergangen. Een structuur die al eeuwenlang dezelfde is. Dat is mede te danken aan het feit dat het gebied tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw privéterrein was en daardoor bespaard is gebleven van de ruilverkavelingen die de landschappelijke indeling verwoestte. Het gebied wordt in het oosten omzoomd door de Boomvaart die naast turfvaart ook de grachten van Steenbergen van water voorzag. Aan de westelijke zijde vormt de Ligne de grens tussen het Oudland en landgoed Dassenberg.Het Oudland wordt ook wel beschreven als het Oudlands Laag en vormt een symbiose met het Halsters Laag. Een grote ecologische verbindingszone waar flora en fauna tot volle ontwikkelingen komen. Dit is mede te danken aan de ligging op de zogenaamd Naad van Brabant, de overgang tussen zandgronden en zeeklei. Het kwelwater of grondwater is daardoor van goede kwaliteit en dat biedt weer de ideale omstandigheden voor zeldzame plantensoorten

    Sinds 2013 is het Oudland in ontwikkeling als Natte Natuurparel. Een project van de provincie Noord-Brabant dat ervoor moet zorgen dat gebieden met een kwetsbare natuur van voldoende en schoon grondwater worden voorzien om tot volle ontwikkeling te komen. Het Oudland maakt deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur.

  • Het Oudland is een gebied van grote cultuurhistorische en landschappelijke waarde en deel van de kwetsbare Brabantse Wal. Niet voor niets wil de gemeente in haar ambitie document “Op weg naar Steenbergen 2040”  dit gebied laten uitgroeien tot de top 3 best beoordeelde binnenlandse bestemmingen in 2040! (klik hier om het document in te zien).
  • In het Natuurbeleidsplan van de gemeente Steenbergen (klik hier om het document in te zien) staat op blz. 11: “het streven in het laag dynamische overgangsgebied tussen zand en klei aan de zuid-oostzijde van Steenbergen is gericht op het handhaven en versterken van het landschap. Hier staat het behoud en het versterken van het coulissenlandschap en de kreken op het zand gevarieerd met openheid voorop”.
  • In het hele gebied zijn investeringen in de ontwikkelingen gaande door bijvoorbeeld provincie, Staatsbosbeheer, Brabants Landschap en particulieren om de natuur verder te ontwikkelen.

  • Het Oudland is voor veel mensen uit Steenbergen en omgeving een belangrijk gebied om te recreëren (wandelen, fietsen, hardlopen), zeker nu in Corona-tijd.
  • Het toerisme wordt steeds belangrijker, denk hierbij aan de vestiging van camping De Oudlandse Hoeve, camping De Dassenplas en de knooppunten fietsroute.